Każdy, kto zajmuje się projektowaniem bądź konstruowaniem wszelkiego rodzaju maszyn i urządzeń technicznych, zapewne zdaje sobie sprawę, jak kluczową funkcję pełnią ich napędy. Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z silnikami spalinowymi, czy elektrycznymi, ważne jest, aby zarówno do nich, jak i do przeznaczenia danej maszyny prawidłowo dobrać przekładnie. Jakiego rodzaju elementy przenoszące moment obrotowy wybiera się najczęściej oraz od czego zależy ten wybór?
Zadania przekładni
Aby dopasować przekładnię do konkretnego segmentu maszyny, ważna jest przede wszystkim wiedza, w jaki sposób ma on działać. W tym momencie warto sobie uświadomić, jak wiele funkcji mogą spełniać różnego rodzaju przekładnie. Najprostszą z nich jest przenoszenie momentu obrotowego na duże odległości bez zmiany jego wielkości. Oprócz tego są one w stanie zmienić zarówno wartość momentu, jak i prędkości obrotowej. Co więcej, kontrolują zmianę kierunku ruchu oraz jego charakter. W ten sposób, wykorzystując wiele przekładni, jest się w stanie konstruować bardzo skomplikowane układy. A które z nich stosuje się najczęściej?
Przekładnie ślimakowe – sprawdzony klasyk czy przeżytek?
Pierwszym doskonałym przykładem, często spotykanym w różnorodnych instalacjach oraz maszynach, są przekładnie ślimakowe. Jest to jedna z podstawowych konstrukcji służąca do przenoszenia siły napędowej. Tego rodzaju elementy doskonale nadają się do prostych układów przemysłowych, obecnych w zakładach produkcyjnych, przetwórczych czy wykorzystywanych w rolnictwie i wielu innych sektorach gospodarki. Pomimo że konstrukcja przekładni ślimakowej może wydawać się wielu osobom nieco już przestarzała, to prawdą jest, że stanowi ona wciąż niezawodny element wielu maszyn. Z czego to wynika? Mianowicie przekładnie ślimakowe nie potrzebują dodatkowego układu hamulcowego. Dzieje się tak, ponieważ ich budowa oraz charakter pracy powodują, że są samohamowne. Wykorzystuje się to we wszelkich prostych przełożeniach, w których istotne jest natychmiastowe zatrzymanie się układu w przypadku zaniku siły napędowej. Stosuje się je więc w różnego rodzaju prostych wciągarkach, podnośnikach, maszynach z podajnikami taśmowymi, a także jako przekładnie do pieca na pellet czy ekogroszek. Faktem jest, że w każdej przekładni można zainstalować dodatkowy mechanizm hamulcowy, lecz ma to istotny wpływ na cenę zestawu, dlatego też te ślimakowe są bardziej ekonomiczną opcją.
Inne, często stosowane rodzaje przekładni
Poza opisanymi powyżej mechanizmami wyróżnić można takie rozwiązania jak przekładnie walcowe, które jednak nie są już samohamowne. Jednakże w porównaniu do ślimakowych o wiele lepiej radzą sobie z wyższą prędkością oraz z większym obciążeniem. Dlatego też mogą one być stosowane w instalacjach obecnych w przemyśle wydobywczym czy hutniczym, gdzie w krótkim czasie przenoszone są ciężkie elementy.
Równie ciekawym rozwiązaniem jest tzw. przekładnia hipoidalna, która swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznemu rodzajowi przełożenia. Jest ona w stanie nie tylko poradzić sobie z dużymi wartościami obciążenia, jak i prędkości, lecz także z ich nagłymi zmianami. Z tego względu warto rozpatrzyć jej zastosowanie w takich maszynach, w których następuje częsta zmiana charakterystyki siły napędowej.
Czy to jedyne rodzaje przekładni? Absolutnie nie! Są to wyłącznie przykłady mechanizmów często wybieranych przez konstruktorów wielu maszyn i instalacji przemysłowych. Pamiętać należy, że ostateczna decyzja co do wyboru przekładni musi opierać się na opracowaniach technicznych, planowaniu wykorzystania przyszłych konstrukcji oraz oczywiście na środkach, które jest się w stanie na ten cel przeznaczyć.