Przemysł niejedno ma oblicze, w związku z czym niemalże w każdej jego gałęzi można spotkać się z wykorzystaniem różnego rodzaju przekładni. Zakłady wyposażone są często w złożone układy przenoszące wytwarzane przedmioty, surowce bądź składane półprodukty. Aby móc skonstruować całe ciągi produkcyjne, które zajmują często ogromne hale, potrzeba napędów o dużej mocy. Mowa o silnikach generujących energię napędową rzędu kilkunastu lub kilkudziesięciu kW. By przekazywać dalej tę moc na różnego rodzaju podzespoły, sprawne przekładnie to podstawa. Jedną z powszechnie stosowanych jest m.in. przekładnia ślimakowa. W jaki sposób przenosi ona moc napędową oraz jakie posiada szczególne parametry pracy, wyróżniające ją na tle innego rodzaju przekładni?
Zasada działania
Na początku zawsze warto określić, w jakich osiach pracuje dana przekładnia. W przypadku tej ślimakowej mowa o prostopadłym przenoszeniu momentu napędowego. Oznacza to, że wał, zwany ślimakiem, będąc głównym elementem roboczym przekładni, posiadający wykonane pod odpowiednim kątem rowki obracając się, przenosi siłę prostopadle do swojej osi obrotu na koło zębate (inaczej ślimacznicę).
Jak we wszystkich rodzajach przekładni najbardziej istotnym parametrem, odgrywającym kluczową rolę w procesie przenoszenia momentu, jest siła tarcia. W przekładniach ślimakowych wartości te są stosunkowo wysokie, co wynika z ich konstrukcji, przy czym szczególne znaczenie ma kierunek przekazywanej mocy. Silnik za pomocą wału napędowego przenosi siłę na ślimak, a ten następnie na ślimacznicę. Ta dalej przekazuje moment o określonej prędkości obrotowej. Dzięki temu jest się w stanie rozdysponowywać siłę napędową we wszelkich układach przemysłowych.
Z tego też względu przekładnie ślimakowe z powodzeniem wykorzystuje się w tzw. motoreduktorach. Są to urządzenia mające na celu zmniejszenie obrotów przekazywanych przez silnik na kolejne elementy napędu i które znajdują zastosowanie w wielu maszynach przemysłowych.
Największa zaleta przekładni ślimakowych
Ciekawą i niezwykle przydatną właściwością tego rodzaju przekładni jest tzw. samohamowność. Właściwość ta oznacza, że konkretny układ może być napędzany wyłącznie w jednym kierunku. Pozwala to zatem na budowę bezpiecznych maszyn, które przenosząc napęd, nie są w stanie uszkodzić silnika, a także dalszych elementów odbierających moment obrotowy. Samohamowność może jednak w niektórych przypadkach stanowić wadę przekładni ślimakowych – dzieje się tak wtedy, kiedy nie ma odpowiedniego smarowania. W takim przypadku, ponad dopuszczalną normę, wzrasta współczynnik tarcia, który uniemożliwia prawidłową pracę maszyny.
Prostota działania przekładni ślimakowych oraz ich wysoka niezawodność sprawia, że wykorzystuje się je zarówno w złożonych, dużych ciągach produkcyjnych z napędami o dużej mocy, jak i w o wiele mniejszych maszynach. Co ciekawe, przekładnie ślimakowe znajdują zastosowanie także w małych układach mechanicznych czy elektronicznych. Tak wszechstronne zastosowanie sprawia, że jest to element, który powinien znać każdy pracownik techniczny czy inżynier projektujący bądź serwisujący układy przemysłowe.